Gerst:

Y: Stel nou dat je de zaden ergens zou willen laten vermeerderen – waar is dan een goed klimaat, wat zou jij willen?

• Ja, op zich, als je hier de sterke planten uitzoekt en zuidelijker het zaad vermeerdert, dan zijn de planten even sterk. Dus het uitzoeken van de planten op winterhardheid, kort seizoen, dat soort dingen, als je dat in dit klimaat doet, omdat het hier om dit klimaat gaat, kan dat. Koelt het over bijvoorbeeld drie jaar sterk af, dan heb je zuidelijker dezelfde omstandigheden. Dan heb je mogelijkheden in Denemarken, Nederland, Duitsland, België en zo, Schotland, en ja, dat is ook de reden dat ik een paar gerstsoorten in leven hou en jaarlijks zaai.

Gerst is het makkelijkste graan om te telen.

• Gerst is het makkelijkste graan om te telen. Dus gaat het om overleven, dan heb je aan gerst het meest zekere gewas dat ook nog eens een goede voedingswaarde heeft. Het is geen graan om brood van te bakken, maar om in leven te blijven is het fantastisch. Je moet bedenken dat je op aarde het meest noordelijke graan vind in Zweden. Door de warme Golfstroom kan je hier dus vrij noordelijk telen. In Noorwegen ook bij Tromsø. Maar het kan ook omdat het zo lang licht is in de zomer. Je kan zaaien en al na 6 weken kan je het oogsten. Dat is een korte tijd waarin het kan groeien en dat graan hou ik in stand, omdat je dan in geval van een sterke afkoeling van de aarde, dat je dan in ieder geval die eigenschap mee naar het zuiden toe mee kan nemen om te telen. In ieder geval ieder huidig modern graan redt dat niet meer onder die koude omstandigheden.

Y: Maar zodra je zuidelijker gaat Ruurd, dan heb je toch andere daglengtesituaties?

• Ja, dat is het probleem. Het is niet zo ideaal als in het Noorden van Zweden, waaraan het graan nu aangepast is. Er ontbreken hier ook een aantal ziektes waardoor het problemen kan geven in het zuiden waar deze wel zijn. Maar met een modern graan kom je sowieso in de problemen. Ten eerste is het stro zo kort dat de aren vlak boven de grond staan, het wuift zich niet meer droog, het kan niet zonder brandstof, zonder bestrijdingsmiddelen, zonder kunstmest. Dus als er een moeilijke periode komt, dan kan het ook met de brandstof lastig worden, dus om de trekker rijdend te houden. En alleen al met het maaidorsen moet je lang wachten tot het graan keihard is. Dus als je een afkoeling van het klimaat krijgt met meer vocht, dat is een mogelijkheid die combinatie, dan is het bijna niet meer mogelijk om met een combiner te oogsten. En oude granen zijn zo lang dat ze zich droog wuiven, maar hoe langer het graan hoe dieper het wortelstelsel ook gaat. Daarom kunnen die oude granen zo goed tegen droogte. Daarom hebben wij totaal geen problemen gehad met de droge zomers.
• En dan hebben we tika, de Georgisch-Armeense tarwe, die groeit in Georgië op 2000 meter. In Georgië aan de oostkant waar dit graan vandaan komt, zijn hele koude winters, vergelijkbaar met hier, ondanks dat het heel zuidelijk is. En dat is een van die gewassen die wel een redding kunnen zijn onder die omstandigheden, maar een modern graan red het niet. En dat graan waar ik het net over had, dat kan ook niet tegen kunstmest, dat kan zelfs niet tegen mest. Dat groeit eigenlijk van niets. En zo heb je nog een paar granen die bestand zijn, zoals triticum zhukovskyi, dat graan kan echt tegen alle ziektes. Dat is echt ongevoelig voor alle ziektes. Ze komen ook uit een gebied waar ooit de ziektes in graan ontstonden. Al die granen zijn in feite al duizenden jaren oud.

Y: Je bedoelt dat ze daar al resistentie hebben opgebouwd ?

• Ja, alles wat er niet tegen kon, werd door de natuur verwijderd. Dat is een natuurwet. Doe je dat in een laboratorium, dan ga je zo’n plant kunstmatig infecteren, met een injectienaald gebeurt dat meestal en met de planten die overblijven daar gaan ze mee verder. En dan schieten ze af en toe een ander gen in van een andere plant dat bestand is tegen die ziekte … of ze kruizen het. Maar al die kunstgrepen staan verder af van de natuur.  Zoals een kweker laatst dit probleem heeft durven toegeven met sla. Hij zei ‘we hebben net een nieuwe resistentie ingekruist in sla’ en over 10 jaar hebben we het op de markt. Maar dan opeens het jaar daarop komen boze telefoontjes ‘ja, maar ze werden toch ziek’. Nou dan heb je een nieuwe fysio. En dan heb je zo’n oud ras als Suzan, dat nooit ergens last van heeft. En inderdaad, ik heb zelf nog nooit meeldauw in mijn sla gezien, terwijl dat bij de kwekers een heel groot probleem is. En dat proberen ze op te lossen door in het laboratorium te kruisen, te onderzoeken. Terwijl het oude ras, zoals Suzan, nooit ziek is. Die heeft dat niet. Er is een groot verschil tussen praktijk, zeg maar de wijsheid van de natuur, en de handelingen van analisten. Dáár ligt ook het probleem hè, in dat analyseren. We moeten het weer in het grote geheel brengen.

Y: Ja, en jij test alles in de praktijk?

• Ja, ja, want daar speelt het leven zich af, niet in het laboratorium. Maar goed, ik heb ook een werkplaats, alleen niet om te analyseren. Niet dat analyseren verkeerd is hoor. Maar door de eenzijdigheid, door dat extreme in onze maatschappij, slaat het naar één kant door. En ik kan geen volwassene tegenwoordig spreken of er wordt gezegd: ‘ja, mijn dochter heeft gestudeerd’. Het lijkt wel alsof iedereen tegenwoordig gaat studeren. En ik denk dat ik daarom 5 maanden moet wachten op de reparatie van mijn maaimachine.

Y: Ik denk dat je gelijk hebt Ruurd, de handige handjes beginnen heel zeldzaam te worden

• Ja, precies, die meteen door hebben hoe het zit, die feeling hebben. Goed dat dit bestaat: feeling.